సెంట్రియోల్ గురించి వివరణ తెలుగులో
సెంట్రియోల్ జంతు కణాల సైటోప్లాజంలో ఒక చిన్న స్థూపాకార అవయవం, ఇది కణ విభజన మరియు సైటోస్కెలిటన్ సంస్థలో పాల్గొంటుంది.
సెంట్రియోల్స్ అనేవి చిన్న, పీపా ఆకారంలో ఉండే కణాంగాలు. ఇవి చాలా జంతు కణాల మరియు కొన్ని తక్కువ స్థాయి మొక్కల కణాల సైటోప్లాజంలో కనిపిస్తాయి. సాధారణంగా ఇవి కేంద్రకానికి సమీపంలో సెంట్రోసోమ్ అనే నిర్మాణంలో ఉంటాయి.
నిర్మాణం
సెంట్రియోల్ అనేది ప్రధానంగా ట్యూబులిన్ అనే ప్రోటీన్‌లతో రూపొందించబడిన ఒక స్థూపాకార నిర్మాణం. దీని గోడ మైక్రోట్యూబ్యూల్ త్రికాల (మూడు మైక్రోట్యూబ్యూల్స్ కలిసిపోయి) తొమ్మిది సెట్‌లతో నిర్మించబడి ఉంటుంది, ఇది ఒక ప్రత్యేకమైన “9+0” అమరికలో ఉంటుంది (బయట తొమ్మిది త్రికాలు మరియు మధ్యలో ఏమీ ఉండవు). సాధారణంగా, ఒక కణంలో రెండు సెంట్రియోల్స్ కలిసి ఉంటాయి, ఒకదానికొకటి లంబంగా ఉంటాయి. ఈ జత, దాని చుట్టూ ఉన్న పెరిసెంట్రియోలార్ పదార్థంతో కలిసి సెంట్రోసోమ్‌ను ఏర్పరుస్తుంది.
విధి
సెంట్రియోల్స్ కణంలో అనేక ముఖ్యమైన విధులను నిర్వహిస్తాయి:
- కణ విభజన (మైటోసిస్ మరియు మియోసిస్): కణ విభజన సమయంలో, సెంట్రోసోమ్ (సెంట్రియోల్స్‌ను కలిగి ఉంటుంది) నకలు చేయబడుతుంది మరియు రెండు సెంట్రోసోమ్‌లు కణం యొక్క వ్యతిరేక ధ్రువాలకు వలసపోతాయి. అవి మైక్రోట్యూబ్యూల్ ఆర్గనైజింగ్ సెంటర్లుగా (MTOCs) పనిచేస్తాయి, మైటోటిక్ స్పిండిల్ ఫైబర్‌లను నిర్వహిస్తాయి. ఈ స్పిండిల్ ఫైబర్‌లు క్రోమోజోమ్‌లకు అతుక్కుంటాయి మరియు నకిలీ చేయబడిన క్రోమోజోమ్‌లను రెండు కొత్త కుమార్తె కణాలలోకి ఖచ్చితంగా వేరు చేయడానికి చాలా ముఖ్యమైనవి.
- సిలియా మరియు ఫ్లాగెల్లా నిర్మాణం: సెంట్రియోల్స్ బేసల్ బాడీలుగా పనిచేస్తాయి, ఇవి సిలియా మరియు ఫ్లాగెల్లా పెరిగే పునాది నిర్మాణాలు. సిలియా మరియు ఫ్లాగెల్లా కొన్ని కణాల ఉపరితలంపై వెంట్రుకల వంటి అనుబంధాలు, ఇవి కదలికలో (స్పెర్మ్ కణాల మాదిరిగా) లేదా కణ ఉపరితలంపై పదార్థాలను కదిలించడంలో (శ్వాసకోశ మార్గంలో వలె) పాల్గొంటాయి.
స్థానం మరియు ప్రతికృతి
సెంట్రియోల్స్ ప్రధానంగా జంతు కణాలలో మరియు మాస్ మరియు ఫెర్న్‌ల వంటి కొన్ని తక్కువ స్థాయి మొక్కల కణాలలో కనిపిస్తాయి. అవి ఉన్నత స్థాయి మొక్కలు మరియు శిలీంధ్రాలలో ఉండవు. అవి సెంట్రోసోమ్‌లో, సాధారణంగా కేంద్రకానికి సమీపంలో ఉంటాయి. సెంట్రియోల్స్ కణ చక్రం యొక్క ఇంటర్‌ఫేస్ దశలో, ప్రత్యేకంగా S దశలో ప్రతికృతి చెందుతాయి, కణ విభజన తర్వాత ప్రతి కుమార్తె కణం ఒక సెంట్రోసోమ్‌ను వారసత్వంగా పొందేలా చూస్తాయి.
సెంట్రియోల్స్ జంతు కణాలలో కనిపించే మైక్రోట్యూబ్యూల్స్‌తో రూపొందించబడిన స్థూపాకార నిర్మాణాలు. ఇవి సెంట్రోసోమ్ యొక్క ముఖ్యమైన భాగాలు, కణ విభజన సమయంలో మైటోటిక్ స్పిండిల్‌ను నిర్వహించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి మరియు సిలియా మరియు ఫ్లాగెల్లా ఏర్పడటానికి బేసల్ బాడీలుగా పనిచేస్తాయి. వాటి ఖచ్చితమైన 9+0 మైక్రోట్యూబ్యూల్ అమరిక వాటి పనితీరుకు కీలకం.